Culturele Hoofdstad 2018

Vorige week vrijdag adviseerde de internationale jury om Leeuwarden tot Culturele Hoofdstad 2018 te maken. De Nederlandse inzending voor de Europese ‘prijs’: Leeuwarden zal de titel moeten delen met het Maltese Valletta.
Een advies is het, dat de jury die vrijdagmiddag gaf. Formeel moet de ministerraad een besluit nemen. Maar zoiets schijnt een formaliteit te zijn. De Friese hoofdstad kan zich in de komende vijf jaar daadwerkelijk en fysiek voorbereiden als ‘Kulturele Haadstêd’.
Leeuwarden kreeg de voorkeur boven Eindhoven en Maastricht. Eindhoven, de plek in het Nederlandse deel van Brabant, dat de uitvalbasis is van PSV en het centrum van Philips. Maastricht, de Limburgse residentie, waar onder andere Andre Rieu vandaan komt.
Nee, Leeuwarden wordt Culturele Hoofdstad 2018, namens Nederland.
Gelijk na het advies van de jury, klonken geluiden dat Leeuwarden juist niét de Culturele Hoofdstad moest worden. De titel zou eerder aan Maastricht toekomen. Een stad met historie en cultuur bij uitstek. Daar komt bij dat Leeuwarden zich in de eindstrijd om de hoofdprijs zou hebben gelogen.
Zoveel cultuur heeft Leeuwarden niet. En het geld dat gemoeid is in de wedstrijd om CH2018, zou beter aan de armoedebestrijding en werkgelegenheid besteed kunnen worden. Want werkloosheid en armoede is in Leeuwarden ten hemel schreiend. Tel daarbij op dat de naamsbekendheid van de organiserende stad niet per definitie toeneemt –wie weet de naam van de Culturele Hoofdstad van vorig jaar?-, en de stad wordt niet “beter” door de titel.
Toch is het goed dat Leeuwarden de Kulturele Haadstêd wordt. Leeuwarden zet namelijk in op ‘mienskip’: gemeenschap(szin), naastenliefde, naoberschap. Dat is een mooi onderwerp om zeker in 2018 mee bezig te zijn. Werkeloosheid? Armoede? Als Leeuwarden daadwerkelijk een mienskip is, dan wordt naar elkaar omgezien. Niet alles hebben we zelf in de hand, maar tegenslagen kan de gemeenschap wel aan.
Leeuwarden zou geen cultuur kennen. Terwijl de voormalige Hofstad wel degelijk vol cultuur is. Veel wijst terug op de band die Leeuwarden had met de koninklijke familie. Het Stadhouderlijk Hof, het Gouverneursplein, de Wilhelminaboom…
De huidige koning stamt af van de Friese tak van de Oranjes.
Het Liwwarders is een Fries dialect, maar als hoofdstad van Fryslân staat Leeuwarden voor de hele provincie. Het Fries is een taal die in verschillende dialecten en streekvarianten wordt gesproken: het West-Fries, het Stadsfries, de taal van de Ost-Friezen, een Deense variant, en zelfs hogerop in Scandinavië worden Friese dialecten gesproken. De Engelse evangelist Bonifatius verkondigde het evangelie in Fryslân in zijn eigen taal, waarmee hij met de Friezen communiceerde.
Leeuwarden als Kulturele Haadstêd 2018. Ik ben optimistisch. Leeuwarden zal de grote woorden waar moeten maken. Dat vraagt inzet van de bestuurders van stad, gemeente, provincie en Rijk. Maar ook de volle inzet van de Leeuwarders.
Piter Wilkens zong in zijn Liwwarder Blues (een bewerking van Cornelis Vreeswijks ‘Blues för Göteborg):

Wij hewwe in oans stadsje
Un hele skeve toaren
Un armoeëdich gesicht
Mar ut skynt soa te hoaren
Ut is ut symbool
Foar komplete mislukking
Mar nou must dou nyt denke
Dat ik wú dat y omging

Ut het noait wat weest
En ut sal noait wat wurde
Ast in Liwwarden geboaren bist
Kanst ut wel skudde.

Misschien heeft Wilkens gelijk. Ik denk het niet.