De roeping van Gideon

Inleiding mannenvereniging Calvijn
30 maart Gideon schets 2

Met vertrouwen naar de beslissende slag
De roeping van Gideon

Lezen: Rechters 6: 11 – 32
Zingen: voorafgaand Psalm 22: 1 en 11; na afloop Psalm 42: 6 en 7

Schets 2 over Gideon gaat over de roeping van de vijfde Rechter (na Otniël (Rechters 3:7 – 3:11), Ehud (Rechters 3:12 – 3:30), Samgar (Rechters 3:31) en het duo Deborah en Barak (Rechters 4:1 – 5:31)).
Het is een klassiek-Bijbels verhaal over roeping: het gaat om de minste. Gideon zegt: “Mijn familie heeft in onze stam, Manasse, niets in te brengen, en ikzelf ben de jongste van de familie.” Manasse is een van de twee ‘onderstammen’ van Jozef; omdat Levi niet als een stam wordt gerekend (het zijn immers de tempelknechten), worden de zonen van Jozef, Efraïm en Manasse, als volwaardige stammen gerekend. En zo komt het aantal stammen weer overeen met het aantal zonen van aartsvader Jakob.
Enfin.
Gideon dus. Een klassiek-Bijbelse roeping. Je hoort hier iets terug van de roeping van Mozes bij de brandende braamstruik. Gideon komt net als Mozes met argumenten dat juist hij niet is aangewezen om het volk te leiden (of te lijden?). En geef toe, de motivering van Gideon is plausibel.
Als we met menselijke maatstaven rekenen.
Maar dan hebben we buiten de Waard gerekend.
Want Gods wegen zijn altijd anders dan wij denken. Het gaat bij God niet om de belangrijkste of om de hoogste in aanzien.
Overigens, ook bij andere roepingen in de Bijbel zijn vergelijkingen te trekken. Wat te denken van bijvoorbeeld Jesaja en Jeremia? Hoe ging Jona om met zijn roeping?
Gideon krijgt bezoek van de engel van de HEER. Dat bezoek doet denken aan wat Abraham overkwam (Genesis 18). En Kleopas en zijn vriend, na Jezus’ opstanding (Lucas 24: 13 e.v.).
De engel (of de HEER zelf?) geeft Gideon de opdracht om het gekookte vlees, inclusief kookvocht, op een rots te leggen. Vervolgens wordt deze maaltijd verteerd door een vuur uit het staf van de engel. Dat doet denken aan wat de profeet Elia op de Karmel is overkomen: Elia en Gideon brachten beiden een offer (hoewel je over het ‘offer’ nog uitgebreid kunt praten, maar in beide gevallen was het iets dat de mannen aan God of de engel van de HEER aanboden), in beide gevallen was het offer overgoten met water en in beide gevallen werd het offer zonder moeite verteerd, de vader van Gideon die in eerste instantie op twee gedachten hinkt, maar later dezelfde sarcastische toon richting Baäl aanslaat als Elia.
Gideon vraagt zich bij het begin van zijn roeping af waarom de ellende van zijn volk hem overkomt. Hij dorst het tarwe in een wijnpers. “Mag ik U vragen, als de HEER ons werkelijk bijstaat, waarom overkomt ons dit allemaal? Waar blijft Hij dan met zijn wonderbaarlijke daden, waarover onze voorouders hebben verteld? Uit Egypte heeft Hij ze geleid, zeiden ze toch? Maar nu heeft Hij ons in de steek gelaten en uitgeleverd aan de Midjanieten!”
Ds. Van den Berg is kritisch op deze houding. Hij becommentarieert Gideons houding als volgt: “Je mist de houding van iemand die schuldbewust is. Geen eerlijke erkenning als: ‘onze eigen zonden hebben ons in de ellende gebracht, de straf is verdient’” (blz. 26).
Is dat een terechte constatering? Zijn de vragen van Gideon daadwerkelijk “foute” vragen? Achteraf is het mooi wonen – in retrospectief kun je bepaalde situaties beter beoordelen dan wanneer het je overkomt. Daar komt bij dat het stellen van vragen niet verkeerd is. Ook niet als je die rechtstreeks aan God adresseert. Job doet niets anders, de Prediker laat de vragen en paradoxen open. De engel die met Gideon praat, spreekt de rechter hier ook niet op aan. Voor de vragen is ruimte – maar de engel komt niet voor een discussie, maar om een opdracht te geven aan de dappere krijgsman.
Ds. Van den Berg heeft zijn Bijbelstudie-schets de ondertitel Met Vertrouwen Naar De Beslissende Slag meegegeven. Daar zit ook iets in van wat we in de Lijdenstijd vieren. De intro van de engel bij Gideon, “De HEER zij met je, dappere krijgsman”, daar zitten veel verwijzingen naar de evangeliën. De groet aan Maria, de hoge inzet, de beslissende slag op Golgotha, het vertrouwen of het geloof richting die laatste slag, met grove kwast worden al vegen geschetst naar de toekomst.
De vijfde rechter heeft wel iets van Jezus. Lang niet alles – maar daar horen we in andere schetsen nog over.