Een Verzwegen Oorlog

Jurrien Veenstra (26) uit Groningen had geen idee van de verschrikkingen die zijn opa Herman Jurrien (92) als marinier in voormalig Nederlands-Indië meemaakte. Tijdens de opnamen van de documentaire Een Verzwegen Oorlog sprak hij er voor het eerst over met zijn kleinzoon.
De documentaire over de dekolonisatieoorlog is van vijf studenten van de opleiding Communicatie en is vanavond te zien bij de Hanzehogeschool in Groningen. “Mijn grootouders hebben elkaar in Nederlands-Indië ontmoet”, vertelt Leanne van der Hoeven. “Ook andere studenten hebben opa’s en oma’s die deze oorlog meemaakten. Ze praatten er niet veel over, maar je merkt dat de verhalen loskomen nu ze wat ouder zijn. Ons doel was kleinkinderen aan te moedigen met hun grootouders in gesprek te gaan.” Ze glimlacht. “Dat is gelukt.”
Een van die verhalen is van Herman Jurrien Kuiper. Veenstra: “Ik wist dat hij als marinier in Nederlands-Indië was geweest, maar daar vertelde hij heel weinig over. Het was altijd heel oppervlakkig. Tijdens een verhuizing kwam er een boekje over het christendom tevoorschijn waarin notities stonden. Een plaatsnaam, een korte omschrijving en een datum. Meer niet. Maar tijdens de opnames voor de documentaire begon hij echt te vertellen. Tijdens de Tweede Wereldoorlog zat hij ondergedoken, omdat hij niet in Duitsland wilde werken. Na de bevrijding meldde hij zich als vrijwilliger om naar Nederlands-Indië te gaan. Hij dacht dat hij er heen ging om mensen te bevrijden en tegen de Japanners te vechten. Hij reisde via de Verenigde Staten, maar toen was het al vrede. Japan had zich overgegeven.”
Twee dagen na de Japanse overgave, op 17 augustus 1945 riepen de nationalistische leiders Soekarno en Hatta de onafhankelijke Republiek Indonesië uit. De Nederlandse regering stuurt troepen. ,,Mijn opa zat bij de stoottroepen en maakte verschrikkelijke dingen mee. Hij vertelde hoe hij eens met een vriend zat te schaken en ze plotseling werden opgeroepen. Maar die schaakpartij werd nooit afgemaakt. Zijn vriend keerde niet terug.’’
En Jurrien leerde de betekenis van ‘friendly fire’. “Mijn opa was mee met een patrouille. In de verte bij een brug zagen ze wat mensen lopen. Zijn commandant schreeuwde dat ze moesten schieten. Daar liep de vijand. Mijn opa pakte zijn wapen en schoot. Maar het waren helemaal geen vijanden. Hij had een Nederlandse soldaat doodgeschoten. Dat heeft hij zijn hele leven met zich meegedragen, maar het was de eerste keer dat hij er echt open over vertelde.”
De documentaire Een Verzwegen Oorlog duurt 25 minuten en begint om 19.30 uur in het gebouw van de opleiding communicatie aan Zernikeplein 11. De entree is vier euro. De documentairemakers zijn Paula Duursma, Maike Boeijenga, Sterre Telman, Leanne van der Hoeven en Chris Hoksbergen.

Bron: Dagblad van het Noorden