Jephtastraat

In Amsterdam ligt een straat, die genoemd lijkt te zijn naar de Bijbelse richter Jefta: de Jephtastraat. Hij is één van de leiders van het koningloze Israël, nadat het volk in het land Kanaän is getrokken. Deze richter (of ‘rechter’, zoals de Nieuwe Bijbelvertaling zegt) is vooral bekend geworden om zijn misschien wat ondoordachte offerbelofte aan God.
Jefta beloofde zijn HEER namelijk, dat als Hij aan de Joden de overwinning zou geven op de Ammonieten, dat Jefta het eerste dat uit zijn huis kwam aan zijn God zou offeren. Ai, ai, ai: na afloop kwam Jefta’s dochter, zijn enige kind, uit het huis. Nu kon de leider niets anders doen dan haar aan de HEER te geven.
Een mensenoffer is het niet geworden, waarschijnlijk. Na twee maanden met haar vriendinnen uit te zijn geweest, keerde de dochter van Jefta terug, en heeft ze geen gemeenschap gehad met een man. Zij is de eerste non van de geschiedenis: de afwezigheid van een huwelijk is het offer dat de familie-Jefta heeft gebracht. Misschien een vreemd offer, maar wel relevant ten tijde van de Richters.
Want ongehuwd betekende ook dat je geen kinderen kreeg. Als je geen kinderen kreeg, wist je in ieder geval dit zeker: jij staat niet in de directe familielijn van de beloofde Messias, die het volk zal komen bevrijden. Een flink offer moet dat zijn geweest.
De Gileadiet Jefta. Een hoerenzoon, die door zijn halfbroers niet werd erkend, maar die desondanks een belangrijke leider van het volk werd. De man van de offerbelofte. En de man van een burgeroorog tussen Gilead en Efraïm, waarbij het woord ‘sjibbolet’ werd geboren: een uitspraak die eenduidig aangeeft of de spreker al dan niet tot een bepaalde groep behoort (vergelijk het met onze Scheveningen of ‘Bûter, brea en griene tsiis, wa’t dat net sizze kin, is gjin oprjochte Fries’).
Wie alles over deze richter wil lezen, zie de hoofdstukken Richteren 11 en 12 over Jefta.