Roxane van Iperen

In Naarden staat de stadsvilla ’t Hooge Nest. Tegenwoordig woont Roxane van Iperen in dit huis, samen met haar gezin. Dat is wel eens anders geweest; in de oorlog diende het pand als toevluchtsoord voor onderduikers. Sterker nog, omgeven in het Gooi, omringd door aanhangers van de NSB, werd vanuit ’t Hooge Nest verzetsactiviteiten gecoördineerd door twee joodse zussen.
Wat is hier allemaal gebeurd, wilde Van Iperen weten. Ze is te weten gekomen wat die geschiedenis is. En schreef daar het boek ’t Hooge Nest over, dat al binnen een maand na verschijnen aan een derde druk toe was.
Niet geheel ten onrechte. De juriste, schrijfster en columniste schrijft op een toegankelijke manier over de historie van haar adres. Van Iperen is juriste, dus het gaat in haar boek ook over feiten, cijfers, controleerbare elementen. Juist deze zaken maken het verhaal zo onwerkelijk: ze maakt bijna en passant concreet hoe de Duitsers hun Endlösung in praktijk brachten. Hoe met name de joden (net als verzetsstrijders en communisten) stukje bij beetje hun bewegingsvrijheid moesten inleveren.
De joodse zussen in ’t Hooge Nest betreffen Amsterdamse zusjes Janny (1916-2003) en Lien Brilleslijper (1912-1988). Dezelfde zusjes die met Anne en Margot Frank met de laatste trein vanuit Westerbork naar Auschwitz zijn gedeporteerd; nadien vertrokken nog wel twee andere treinen, maar niet met dit vernietigingskamp als bestemming.
De vier meiden vertrokken ook gezamenlijk, als onderdeel van een evacuatie met het naderende Rode Leger, naar werkkamp Bergen-Belsen. Daar overleden Anne en Margot, Janny en Lien bleven in leven.
Van Iperen laat zien hoe geleidelijk en daardoor bijna onzichtbaar de Jodenvervolging in Nederland gebeurde. Steeds een schil minder, en elke schil zou de laatste zijn, was de publieke opinie. Maar ja, niets bleek minder waar.