‘Het was alsof elk van die mensen ons vragen had moeten stellen, op onze gezichten had moeten lezen wie we waren en nederig ons verhaal had moeten aanhoren. Maar niemand keek ons aan, niemand nam de uitdaging aan; ze waren doof, blind en stom, verschanst in hun ruïnes als in een fort van niet-willen-weten, nog altijd sterk, nog altijd in staat tot haat en verachting, nog altijd gevangen in hun oude verwarring van trots en schuld.’
Primo Levi, Het respijt

Alles van waarde is weerloos. Was getekend, Lucebert. De dichter schreef deze zin in zijn werk ‘De zeer oude zingt’. De oude dichter is sinds vandaag in opspraak. Wim Hazeu schreef een biografie over Lubertus Jacobus Swaanswijk, zoals de dichter officieel heette. 

In het programma De Verwondering was vanmorgen Ineke Ludikhuize te gast. Zij is de weduwe van Willem Aantjes, de eerste fractievoorzitter van het CDA in de Tweede Kamer, en de man die door dr. Loe de Jong onterecht werd beschuldigd fout te zijn geweest in de oorlog. In de laatste jaren van Aantjes’ leven, nam Ludikhuize de rol van mantelzorger op zich; over haar ervaringen heeft zij het boek ‘Een warme jas’ geschreven.

Vanmorgen is Willem Aantjes overleden, één van de grondleggers van het CDA. Aantjes, een gereformeerde politicus. Door ‘historicus des vaderlands’ dr. Lou de Jong verguisd, omdat hij lid zou zijn geweest van de SS, een buitenlandse krijgsdienst. Dat bleek later iets genuanceerder te zijn; Aantjes was te werk gesteld in nazi-Duitsland.
Als eerste fractievoorzitter van het CDA sprak Aantjes zijn ‘Bergrede’ uit. Vanwege zijn overlijden, plaats ik zijn integrale ‘maidenspeech’:

LEEUWARDEN De Duitse zakenman Rudolf-August Oetker was een nazi en meldde zich vrijwillig voor de Waffen-SS. Zowel zijn familie als zijn bedrijf steunde de nazipartij proactief en hebben daarvan geprofiteerd. Dat schrijven historici in het boek ‘Dr Oetker und der Nationalsozialismus’ dat maandag verschijnt.