Timshel

In 2009 verscheen het debuutalbum van Mumford & Sons: Sigh No More. De Londense folk-groep vestigde in één klap haar naam als degelijke band. Geheel terecht; ik vind het nog steeds jammer dat hun derde album Wilder Mind meer rock-georiënteerd is. Enfin, dat is een ander verhaal. Op Sigh No More staat het mooie liedje Timshel.

And you are the mother
The mother of your baby child
The one to whom you gave life
And you have your choices
And these are what make man great
His ladder to the stars

But you are not alone in this
And you are not alone in this
As brothers we will stand and we’ll hold your hand
Hold your hand

Mooi. Je staat er niet alleen voor. Desalniettemin eindigt het lied met een terughoudende zin: But I can’t move the mountains for you. Ik wil veel voor je doen, maar bergen verzetten zul je zelf moeten doen.
‘Timshel’ is een woord dat in het lied verder niet voorkomt. Het woord zelf komt voor in de Bijbel bij het verhaal over Kaïn en Abel. Dit woord wordt gesproken op het moment dat het offer van Kaïn niét is aangenomen door God, terwijl Abels offer wel wordt geaccepteerd. God spreekt Kaïn aan op zijn donkere blik. Als je niets te verbergen hebt, hoef je ook niet zo boos te kijken.
In vers 7 van Genesis 4 zegt God: “Handel je goed, dan kun je toch iedereen recht in de ogen kijken Handel je slecht, dan ligt de zonde op de loer [Statenvertaling: de zonde ligt aan de deur], begerig om jou in haar greep te krijgen; maar jij moet sterker zijn dan zij.”
Het woord ‘Timshel’ wordt in de Nieuwe Bijbelvertaling vertaald als ‘jij moet’ in de zin ‘maar jij moet sterker zijn dan zij’. De jij in het verhaal is Kaïn, de zij is de zonde. Ook andere vertalingen geven een gebiedende wijs aan: timshel wordt ook wel met ‘gij moet’ overgezet in het Nederlands.
Het is een opdracht die de oudste broer meekrijgt: je moet sterker zijn dan de zonde. Er zit niets anders op, het is een bevel waar je gehoor aan dient te geven. Misschien is het daarom wel dat de volgende activiteit van Kaïn het vermoorden van zijn bloedeigen broer is. ‘Hoezo, ik moét? – dat maak ik zelf wel uit!’
Timshel is ook een woord dat in East Of Eden een belangrijke rol speelt. Het boek is geschreven door John Steinbeck en verscheen in 1952. Het verhaalt de strijd die twee broers leveren om de liefde van hun vader. Het gaat daarbij om drie generaties, waarbij het om de twee jongste genereties gaat die de liefde van hun vader wil veroveren. Generatie drie is in zekere zin de herhaling van generatie twee.
Wanneer Adam Trask, vader in de middelste generatie, zijn twee zonen hun namen geeft, doet hij dat samen met Samuel Hamilton, vriend van de familie. De zonen worden Caleb en Aron genoemd – niet zoals de twee zonen van de Bijbelse Adam, dus. Bij de naamgeving filosoferen Samuel, Adam en huisbediende Lee over de betekenis van Genesis 4, de eerste broedermoord.
Het is de huisbediende die een nieuwe betekenis geeft aan het woord Timshel, dat ook in het boek East Of Eden van belang is. In Steinbecks boek gaat het, net als in Genesis 4, over de vraag of je verantwoordelijk bent voor het kwaad dat je doet. Doe je fout, omdat dat in je bloed zit? Of heb je een keuze? Als één van je ouders kwaad bloed heeft, erf je dat. Maar als je andere ouder goed bloed heeft, erf je dat bloed óók.
Lee vertelt dat je het woord Timshel niet moet vertalen met ‘thou shalt’ (King James Version) / ‘gij zult’ (of varianten in de gebiedende wijs), maar juist met ‘thou mayest’: gij móógt. Je hebt de keuze om zonde te doen. Maar je hebt ook de keuze om juist rechtvaardig te handelen. Zoals Steinbeck noteert: “But the Hebrew word, the word timshel—‘Thou mayest’— that gives a choice. It might be the most important word in the world. That says the way is open. That throws it right back on a man. For if ‘Thou mayest’—it is also true that ‘Thou mayest not.”
En dat is waar domineeszoon Marcus Mumford over zingt in het lied Timshel:

And you have your choices
And these are what make man great
His ladder to the stars

Jij heb je keuzes. En die keuzes kunnen een man groot maken.