Wommels

Wommels (Wommels) is het geboortedorp van de dichter Jac. van Hattum (1900 – Amsterdam, 1977), zoon van de ‘tuinbaas’ van ‘de villa’ waar de burgemeester woonde. De burgemeester brak zijn villa af (om haar in Haarlem te laten herbouwen) toen hem na een conflict met de gemeenteraad oneervol ontslag werd verleend, maar vader Van Hattum zette zijn beroep ter plaatse voort in een eigen kwekerij, om in 1913 naar Elspeet te verhuizen. In tal van verzen heeft Jac. van Hattum zijn jeugdherinneringen, deels ook -trauma’s, van zich af geschreven en ook in zijn Sprookjes en Vertellingen (1955) waren Wommelser wezens rond.

Daar was een hoog en hollands huis
van zestien-honderd-tachtig;
daar kwamen prins en graven thuis,
wat rijk was en groot-machtig.

Mijn vader was daar hovenier;
hij had Latijnse namen
voor iedere plant en menig dier,
drie woorden langs soms samen.

En in dàt aardse paradijs
heb ik mijn jeugd gesleten;
mijn vader was zo sterk en wijs
en heeft zoveel geweten.

Op het kerkhof vindt men de steen, die het Selskip foar Fryske taal en skriftekennisse in 1908 liet aanbrengen op het graf van een der oprichters van deze organisatie (1844), Jacobus van Loon Jzn (Sint-Annaparochie, 1821 – Leeuwarden, 1903). Wommels is de standplaats geweest van de schrijvende notaris Bauke Tuinstra (Nijeberkoop, 1900 – Sneek, 1975), die ook voor het Fries-literaire organisatieleven van betekenis was.

Freark Dam, in: Querido’s Letterkundige reisgids van Nederland, Willem van Toorn (red.), uitgeverij Querido, 1982