Americana

The Donald is de 45e president van de Verenigde Staten van America. Onverwacht, omdat de peilingen toch een winst voorspelden voor Hillary Clinton. Sommige commentatoren, met name van rechtse signatuur, beweren nu dat ze de opmerkelijke winst van Trump allang hadden voorspeld. Overwinning en succes hebben vele vaders. Desalniettemin houdt ‘de wereld’ haar adem in. Ontwikkelt The Donald zich als een tweede Ronald Reagan (“Mr. Gorbatsjov, tear down this wall!)?
Amerika. Het land van de onbegrensde mogelijkheden. Een zakenman met geen politiek-bestuurlijke ervaring als nieuwe president. Het politieke systeem is een ingewikkeld systeem, met voorverkiezingen van anderhalf jaar. En met kiesmannen die je per staat moet veroveren; je kunt in de VS meer individuele stemmen hebben behaald, maar als je niet genoeg kiesmannen achter je krijgt, gaat de winst naar je tegenspeler.
Desalniettemin is Amerika ook een aantrekkelijk land. Niet voor niets gingen onze voorouders in de 16e eeuw naar dit nieuwe land om een beter bestaan op te bouwen. Sindsdien blijft het land boeien. Wijlen Joost Zwagerman schreef er in 2013 de indrukwekkende dubbelcassette ‘Americana’ over. “Omzwervingen in de Amerikaanse cultuur” luidt de ondertitel van de verzameling verhalen. De titel ‘Americana’ verwijst naar de gelijknamige muziekcultuur.
Americana is een mengelmoes van authentieke country, folk en blues en wordt gespeeld door artiesten als The Band, Gram Parsons en Townes Van Zandt. Scherpe scheidslijnen zijn er niet; in Nederland is een band als CCC Inc. een goede vertolker van de Americana.
Niet alleen Zwagerman besteedde uitgebreid aandacht aan de VS. Ook historicus Geert Mak heeft een vuistdik boek geschreven over Amerika: Reizen Zonder John. Hierin reist Mak een halve eeuw later de schrijver John Steinbeck achterna. Begin jaren zestig maakte Steinbeck een tocht door 40 staten van de VS, met zijn Franse poedel Charley. Dit resulteerde in het boek Travels with Charley: in search of America (1962).
In hetzelfde jaar dat Steinbeck zijn reisverslag publiceerde, ontving hij de Nobelprijs voor de Literatuur, “voor zijn realistische en creatieve schrijven, dat sympathieke humor en scherpe sociale waarneming combineert”. Daarmee is hij dezelfde laureaat als Bob Dylan, die deze prestigieuze prijs dit jaar kreeg toegekend. Vandaag is dertien jaar geleden dat ik bij mijn tweede Dylan-concert ben geweest.
Die 10e november 2003 was de eerste van een ‘dubbelconcert’ in de Heineken Music Hall; een dag later trad de bard uit Minnesota op in dezelfde zaal. Wat ik me herinner van dit optreden? In ieder geval de recensies. De kritieken waren niet mals: het heilige vuur was gedoofd bij de liedjessmid. Maar luisterend naar de bootlegs, blijkt dat heilige vuur wel degelijk te horen te zijn. Mede dankzij de uitstekende begeleidingsband: Larry Campbell op gitaren, Freddy Koella als tweede gitarist, Tony Garnier als bassist en drummer George Recile.
Hoogtepunten genoeg van dit optreden. Een schitterende versie van Girl Of The North Country, een hommage aan de toen net overleden Johnny Cash, met wie Dylan dit lied tot duet maakte voor Nashville Skyline (1969). De strakke nummers Down Along The Cove en Cat’s In The Well, de prima versies van Desolation Row, Love Minus Zero/No Limit en It’s All Over Now, Baby Blue – om maar eens wat te noemen.
Amerika. Americana. Het land van de onbegrensde mogelijkheden. Ook het land waarin je letterlijk en figuurlijk kunt omzwerven. Een weids land met een dito culturele opbrengst. Misschien dat tegenover elke mooie vrucht een misoogst moet staan, ter compensatie. Maar dat geldt dan ook andersom. Tegenover elke misoogst of tegenslag, staat een mooie vrucht en buitenkans.