Bibliobesitas #111

Maar dan nog, als zij die eerste zesendertig uur heeft overleefd, zoals sommigen niet, dan weten we dat ze rond vier uur in de middag van 29 oktober, een woensdag, na de vorige dag, nacht en ochtend in een toestand van angst te hebben verkeerd waarvan het belachelijk zou zijn om zich er een voorstelling van proberen te maken, na te hebben gehuild van honger en dorst en zich, ongetwijfeld, te hebben bevuild met haar eigen urine, want niemand houdt het vol om anderhalve dag zijn plas op te houden, vervolgens is meegenomen, uitgeput, hongerig, doodsbang en bezoedeld door haar eigen lichaamssappen, iets wat moeilijk, misschein wel gênant is om te bedenken, een walgelijke, diep vernederende ervaring voor elke volwassene, maar een mogelijkheid die ik onder ogen moet izen als ik me probeer voor te stellen wat er met haar is gebeurd… vervolgens is meegenomen naar Taniawa – of ze die paar kilometer gelopen heeft of in een vrachtwagen is geduwd valt niet meer te achterhalen – en daar, na in nog grotere doodsangst te hebben staan wachten, terwijl ze de ene na de andere groep van haar buren, van mensen die ze haar leven lang (nu ja, zestien jaar) in het stadje tegen was gekomen, op de plank gezet zag worden en in de kuil vallen; na dat allemaal te hebben gezien, kwam onontkoombaar het moment dat zij zelf aan de beurt was en naakt de plank opliep – met welke gedachten zullen we nooit weten, hoewel het nauwelijks voorstelbaar lijkt dat ze in die laatste ogenblikken niet aan haar vader en moeder en zusters heeft gedacht; maar misschien (‘Je bent een sentimenteel iemand,’ had mevrouw Begley me eens gezegd, deels misprijzend en deels vergoeilijkend), misschien heeft ze in een uiterst vluchtig moment ook nog even gedacht aan Jakob Grünschlag, die jongen met wie ze anderhalf jaar verkering had gehad, aan zijn donkere ogen en zijn aanstekelijke lach – en op die plank, of misschien wel op de rand van de vers gegraven kuil, met lijken onder zich en de koude oktoberlucht boven zich, in afwachting stond.

Uit: Daniel Mendelsohn. Verloren. Op zoek naar zes van de zes miljoen, (Amsterdam | Antwerpen: Uitgeverij de Arbeiderspers, tweede druk oktober 2007), 236-237