Dankdag ’16

Kun je verplicht dankbaar zijn? Is dankbaarheid een emotie die je iemand kunt opdringen? In de protestantse kerken is het vandaag Dankdag voor Gewas en Arbeid, kortweg Dankdag genoemd. Het najaar, de herfst, het jaargetijde van de oogst. Een mooi moment om terug te kijken. Puur bij geval valt deze Dankdag samen met Allerzielen, een katholiek hoogfeest om de doden te herdenken. Elke Allerzielen heeft sinds 2004 de associatie bij zich van de moord op Theo van Gogh. De filmmaker, columnist en regisseur werd op die ochtend van de 2e november in 2004 in de Amsterdamse Linnaeusstraat door Mohammed Bouyeri vermoord.
De Israëlieten kregen van Mozes de opdracht om een aantal malen per jaar feest te vieren. Flink feest, opgedragen door JHWH. Deze feesten hielden verband met oogst, maar ook met bevrijding. De feesten werden ingesteld, toen het volk uit Egypte was vertrokken en op weg was naar het beloofde land. Ook onderweg, als je nog nergens gesetteld bent, heb je alle gelegenheid en aanleiding om flink uit te pakken. Meerdere keren per jaar.
Alleen dat al is een reden om minimaal een keer per jaar te danken. Waar dank je dan voor? Voor gezondheid, werk, familie, vriendschappen, school, onderwijs? Kun je alleen daar voor danken? – wat nou als je geen van die onderwerpen hebt, is er dan ook nog wel een reden om te danken? Wat valt er te danken als je niks hebt? En wie bedank je voor het gebrek aan dankbaarheid?
Het leven kan je soms zo tegenvallen. Een reeks aan zinloosheid. De Prediker, een van mijn favoriete Bijbelboeken, geeft ook die zinloosheid aan. Er is niets om blij om te zijn, want alles is al geweest. Sterker nog, God geeft de mensheid het gezwoeg te dragen. Als Hij al (mede)verantwoordelijk is voor de nutteloosheid der dingen, hoef je niet dankbaar te zijn. Toch?
Desalniettemin is ook juist de Prediker de schrijver, die zegt dat je juist moet genieten. Het leven heeft misschien geen zin, maar nu je er toch bent, kun je beter genieten van wat je ten deel valt. Ook al gaat dat alles gepaard met die zinloosheid en nutteloosheid. Want ook genieten van wat wél aantrekkelijk is, is een gave van God.
Kun je dankbaar zijn? Ik denk het wel.