Dwarsverbanden: Jorwert

Zou er uit Jorwert iets goeds kunnen komen? In 1996 verscheen het boek Hoe God Verdween Uit Jorwerd van Geert Mak. De domineeszoon beschreef de ontwikkeling van Nederland aan de hand van het Friese dorp, waar hij toen woonde. Maar behalve God verdween ook Mak uit Jorwert. De schrijver vertrok naar Bartlehiem.
Tijd om Querido’s letterkundige reisgids van Nederland weer eens bij de hand te pakken. Freark Dam is de redacteur van dienst, om iets over Friesland te schrijven. Van zijn hand is dan ook het lemma over Jorwert. Of Jorwerd, zoals de Nederlandse spelling het voorschrijft. Dam noteert over Jorwert (ik houd de Friese spellingswijze aan):
“Jorwerd (Jorwert) heeft in de eerste decennia van deze [20e] eeuw de hervormde predikant ds. M. Hille Ris Lambers gekend, tot wiens dochter Annie en vooral Heleen de Leeuwarder dichter J. Slauerhoff (Leeuwarden, 1898 – Hilversum, 1936) zich aangetrokken heeft gevoeld. Slauerhoff leerde de meisjes kennen op de Rijks-HBS te Leeuwarden en heeft de Jorwerder pastorie vaak bezocht. Zijn relatie met Heleen Hille Ris Lambers is niet duurzaam geweest, maar de gedichten die hij aan haar wijdde, zoals ‘Pastorale’, ‘Landelijke liefde’ en ‘Na jaren’, hebben de tijd getrotseerd.”
Hille Ris Lambers was predikant in Jorwert tussen 1907 – 1927; pas dertien jaar na diens vertrek, werd de charismatische voorganger opgevolgd door Bastiaan van Gelder, die er de oorlogsjaren doorbracht en zelfs in het verzet terecht kwam. Over zijn ervaringen in zijn eerste gemeente, schreef Van Gelder het boek Nachtboek Van Een Kerkuil.
De pastorie in Jorwert is gelegen aan de Sluytermanwei. Deze ambtswoning heet nog steeds informeel “De Slauerhoff Pastorie” en is wellicht één van de mooiste Rijksmonumenten in Friesland. Het is dit huis dat Geert Mak heeft gekocht, om na jaren van omzwerven weer terug te komen in Jorwert. Even via Google het adres zoeken, en je vindt dat de vraagprijs € 695.000 is. Maar dan heb je ook wat, natuurlijk.
Zou er uit Jorwert iets goeds kunnen komen? God is er dus vertrokken, als we Mak’s kroniek mogen geloven. Maar Mak zelf is ook uit dit dorp weggegaan. Inmiddels is God weer terug, via de pioniersplek Nijkleaster. En Mak volgt God maar, en is dus ook weer teruggekeerd.
Uit Jorwert zou dus zomaar iets goeds kunnen komen.