Een pastoraal gesprek

N.a.v. 1 Koningen 19: 1 – 18

Wat is hier aan de hand? Elia heeft een ervaring achter de rug om u tegen te zeggen. Zonder een voorbereidend KAB-overleg, heeft deze Tisbiet uit Gilead een een-tweetje met JHWH, de Eeuwige, de God van Abraham, Isaäk en Jakob. De God die aanspreekbaar is; hoe anders is Baäl, die misschien naar het toilet is, slaapt of zelfs op vakantie zou zijn. Niets menselijks is die god vreemd. Maar de consequentie van JHWH als enige God, dwingt Elia tot vluchten. Zijn leven staat op het spel.

Elia vlucht dus. In Berseba bidt hij voor zijn dood. Hier is het eerste pastorale gesprek, de eerste ontmoeting tussen een pastor en een pastorant. Een engel laat de profeet opstaan en eten. Tot tweemaal toe. Geen waarde-oordeel wordt uitgesproken, wel een opdracht. Opstaan, eten en gaan. Je krijgt wat je nodig hebt: rust eten en een opdracht. Elia gaat en het doel van zijn reis is Horeb; niet geheel toevallig duurt zijn tocht 40 dagen, naar de berg waar God Zijn verbond met zijn volk heeft bevestigd.
Daar bij de berg volgt het tweede pastorale gesprek. Een gelijkwaardig gesprek. God vraagt Elia wat hij komt doen. De Pastor luistert, vult niks in voor Zijn gesprekspartner, maar laat Zijn pastorant -zelf ook een pastor- praten. De Pastor vraagt de pastor. De enig overgebleven profeet in gesprek met de Enige God.
God dwingt Elia tot rust, nadat hij heeft gepraat, zijn emotie heeft laten gaan. Na de overweldigende gebeurtenis op de berg Karmel van praten, is het op de berg Horeb luisteren. En dan weer praten. Het verhaal van Elia zal de tweede keer een stuk rustiger hebben geklonken, maar het blijft inhoudelijk ongewijzigd.
Elia’s situatie lijkt penibel. Als enige profeet overgebleven en dan ook nog met de dood bedreigd. Het is een trechter-verhaal: van grootse daden naar een punt.
Letterlijk.
God reageert in een omgekeerde trechter. Het punt van Elia maakt Hij tot een keerpunt. Ook letterlijk.
Elia moet terug.
Drie mensen moet hij zalven: een heidense koning, een Judese koning en zijn eigen opvolger. “Ze” mogen het op z’n leven hebben voorzien, Elia’s taak is niet voorbij. Hij is niet de laatste der Mohikanen. Er is hoop.
De opdracht aan Elia is niet een laatste strohalm. God laat zien dat de profeet aan opvolging moet werken. Alleen dat al stemt hoopvol. Elia is dus niet de laatste, want zijn opvolger wordt met naam en toenaam genoemd en staat reeds klaar. En daarbij: er zijn nog zevenduizend Israëlieten die niet knielen voor de Baäl.
Zevenduizend. Apart gezet door de Koning zelf. Dat is precies de functie van wie gezalfd is. Koningen, priesters en profeten werden gezalfd en op die manier apart gezet van de rest van het volk. De gezalfden vormden een laag tussen God en de mens: de drie P’s: de politicus (koning) als bestuurder namens God, de priester als degene die offert namens de mens en de profeet om te preken namens of over zijn Zender.

Het Hebreeuwse woord voor gezalfde is ‘messias’, in het Grieks als ‘christus’ vertaald. Wie een van deze functies van gezalfde bekleedde, was een afbeelding van de Grote Gezalfde en mocht al iets meemaken van wat komen zou, van de ‘sabbat’ met God: leven met Hem. Een eeuwige sabbat, niet in dienst van het werken of als slaaf (Deuteronomium 5: 15).
Volgelingen van Jezus worden ‘christenen’ (gezalfden) genoemd. Dat gebeurde in Antiochië voor het eerst (Handelingen 11: 26). Gezalfden tot koningen, profeten, priesters. Ook Petrus noemt de volgelingen van Jezus een “koninklijk priesterschap” (1 Petrus 2: 9). Door God apart gezet om de Heer te loven (psalm 133/134).
Een afbeelding om te laten zien hoe het is om met God te leven.