Een vaste burcht

Vandaag is het de zogenaamde Reformatiezondag. Overmorgen is het precies 500 jaar geleden dat Maarten Luther 95 stellingen publiceerde op de deur van de kerk in Wittenberg. Deze ‘daad van verzet’ is het officiële begin van de Reformatie, een beweging om de Rooms-Katholieke Kerk te hervormen.
Luther was een augustijner monnik, die in 1507 tot priester was gewijd. Twee jaar eerder trad hij het klooster in als broeder, na een belofte tijdens een hevige onweersbui. Na een bezoek aan zijn ouders in Eisleben, komt Maarten op de terugtocht naar Erfurt in zwaar weer terecht. Vlakbij hem slaat de bliksem in. De student in de rechten zou door de klap zelfs tegen de grond zijn geslingerd. Doodsbang roept Luther de heilige Anna aan en hij doet dan een belofte: “Ik wil monnik worden”. Luther houdt woord en treedt op 17 juli 1505 in bij het het Augustijner klooster in Erfurt.
Na de publicatie van zijn 95 Stellingen wordt Luther geëxcommuniceerd door paus Leo X. In zijn nieuwe positie als protestants kerkleider, schrijft hij onder meer zijn bekende Lutherlied ‘Een vaste burcht is onze God’. Hij dicht dit lied in 1533, zestien jaar na “Wittenberg”.
Van dit lied zijn in Nederland verschillende vertalingen in omloop. In het Gereformeerd Kerkboek dat de gereformeerd-vrijgemaakte kerk gebruikt, staan zelfs twee versies. De ene vertaling is van de hand van Anka Brands, de andere komt van Herman Johannes Schilder, neef van de vrijgemaakte kerkleider Klaas Schilder. H.J.’s dochter Aleid is bekend geworden met het boek Hulpeloos maar schuldig.
In het interkerkelijke Liedboek voor de Kerken uit 1973 is ook een overzetting geplaatst, onder het nummer 401. Voor deze vertaling hebben Ad den Besten en Jan Wit samengewerkt. De vertaling van Den Besten en Wit is ook terecht gekomen in ‘het nieuwe Liedboek’ uit 2013. Voor deze uitgave is ‘Een Vaste Burcht’ wel gezakt naar plaats 898.
Van dit nieuwe Liedboek is een Friese editie op de markt gebracht. En dus ook een Friese vertaling van het Lutherlied. Eveneens voor de Friese tekst is gebruik gemaakt van een duo, Cor Walinga en Bernard Smilde. In welke Friese kerken is deze Walinga/Smilde-tekst opgegeven om te zingen?
Een vaste burcht is onze God. Mooi gezang. Zeker op een Reformatiezondag.