International Holocaust Memorial Day

Het is vandaag precies 73 jaar geleden dat het concentratiekamp Auschwitz werd bevrijd door het Rode Leger. Vanwege deze bevrijding is elke 27e januari de Internationale Herdenkingsdag voor de Holocaust. In Nederland vindt op de laatste zondag van januari van oudsher de Auschwitzherdenking plaats. Deze herdenkingen zijn ‘opdat we niet vergeten’.
Auschwitz is een synoniem geworden voor de holocaust, de systematische Jodenvervolging en genocide door de nazi’s en hun bondgenoten voor en tijdens de Tweede Wereldoorlog. In Auschwitz kwamen 57.000 uit Nederland getransporteerde mensen aan. Van hen werden er 38.000 direct vergast, de overige 19.000 werden eerst als gevangene ingeschreven. Van die 19.000 zouden er 900 de oorlog overleven.
De Nederlanders werden met 68 treinen naar Auschwitz gedeporteerd: 65 uit Kamp Westerbork, 1 uit Apeldoorn (vertrek op 22 januari 1943, met voornamelijk patiënten en een deel van het personeel van het Joodse Krankzinnigengesticht Het Apeldoornsche Bosch) en 2 uit Kamp Vught (vertrek op 15 november 1943 en 3 juni 1944).
In het kamp hebben bekende mensen hun tijd doorgebracht. Anne Frank en haar zus Margot bijvoorbeeld, voordat zij naar Bergen-Belsen werden gedeporteerd. Hun vader Otto bleef wel in Auschwitz en was één van de bevrijdde slachtoffers. Max Moszkowicz sr., vader van onder andere Bram, overleefde dit kamp eveneens. Net als schrijver Elie Wiesel, die zijn ervaringen als kind verwerkte in zijn boeken. Hetzelfde geldt voor Primo Levi.
Dat kan niet gezegd worden van Maximiliaan Kolbe, een Poolse franciscaan, was in Auschwitz I gevangen. In 1941 ging hij vrijwillig de dood in, om een vader te sparen.
Mooi, zo’n dag. Absurd om stil te staan bij wat we weten. Als we de transportlijsten zien, bijvoorbeeld. Of het verslag van de zogenaamde Wannsee Konferenz, de villa waar werd besloten tot het daadwerkelijke antwoord op het Jodenvraagstuk. De bijeenkomst begon om 12.00 uur en duurde minder dan twee uur.
Zo ging dat. Laten we hier bij stil staan, vandaag. Opdat we niet vergeten.