Lucebert #2

Dichter en schrijver Remco Campert vond het ‘verschrikkelijk’ dat zijn vriend Lucebert een nazi-verleden had. Na het ontvangen van het eerste exemplaar van de biografie zegt hij: “Iedere vriend heeft een foutje. Ik heb moeite met oordelen over handelingen van mensen in de oorlog. Je moet er in geleefd hebben om de situatie te kennen.”
Volgens Campert hield Lubertus Jacobus Swaanswijk van grootse ideeën en is het Duitse Rijk een groots idee. Het Stedelijk Museum Amsterdam blijft achter de schrijver staan, ondanks zijn dubieuze oorlogsverleden. Beheerder Suzanna Héman zegt kalm: “Het was geen fijn bericht. Nu nemen we de kennis van die brieven mee. Je kunt niet zeggen dat zijn werk daarmee teniet wordt gedaan. We nemen nu de tijd om alles opnieuw te bekijken.”
Schrijver en dichter Ilja Pfeijffer noteerde in het Belgische dagblad De Morgen: “Ieder mens heeft het recht om zich te vergissen, als je maar de moed hebt om van mening te veranderen. Lucebert heeft zijn dwaling ingezien.”
Inderdaad, zo is het. Je kunt niet in het verleden gemaakte keuzes teniet doen. Het werk van Lucebert is niet opeens minder mooi. Zijn keuze voor het Derde Rijk is natuurlijk discutabel, maar naderhand heeft Swaanswijk zijn Nederlanderschap goed vormgegeven. Terugkijken op iemands leven en werk is ‘met de kennis van nu’ altijd gemakkelijk. Oordelen zijn snel gemaakt.
Maar een persoon in de juiste context te zien en zodoende op waarde schatten, dat is de opdracht waar we nu voor staan.