Reizen

Het is de laatste dag van de maand. Tijd om weer eens straatnamen te bespreken. Want dat is waar Nederland groots in is: we kennen vrijwel geen steeg waar geen naambordje aan gekoppeld is. Voor wie werkt bij een groot callcenter, hoeft de deur niet uit om toch het hele land te doorkruisen.

Zo heb je in onze hoofdstad een plein dat genoemd is naar Milovan Đilas (Djilas). Hij was een Joegoslavisch communistisch politicus, afkomstig uit Montenegro. In 1941 werd hij één van de naaste medewerkers van Josip Broz Tito, de secretaris-generaal van de Joegoslavische Communistische Partij. Dit is het begin van Djilas’ opmerkelijke verhaal – een indrukwekkend verhaal. Maar ik zou het niet geweten hebben, als ik hoorde van onze hoofdstedelijke plein.

Even verderop is er de straat, die de naam van Pieter Lodewijk Tak draagt. Tak (1848-1907) was “Journalist en politicus. Een gentleman in een rode broek”, zoals een biografie van de hand van Gilles W. Borrie heet. Of wat te denken van de Cornelis Outhoornstraat, ook in Amsterdam. Hij was ingenieur en architect, en bouwde in dienst van Hollandse IJzeren Spoorweg Maatschappij, in de eerste plaats bruggen en stations. Als zelfstandig architect ontwierp hij later verschillende toonaangevende gebouwen in Amsterdam, zoals het Paleis voor Volksvlijt (1855-1864) en het Amstel Hotel (1867).

Wel eens gehoord van het raadslid J.E.S. Holthaus? In Rossum is een heuse straat naar deze man vernoemd. Of de Laan van Bizet in Nieuw Vennep. De Lauriergracht in Amsterdam (zou daar nog een koffiehandelaar zitten?). De Secretaris van Madeplantsoen in Nunspeet. Of dan de Anna Maria van Schurmanstraat in Leiden – genoemd naar wat de eerste vrouwelijke (universitaire) studente van Nederland was. Zij was een zeer begaafde humaniste, taalkundige, theologe, dichteres, kunstenares en insectenkundige. Waarvan akte.

Dit voor nu, even proeven aan de soms wonderlijke namen en vaak bijzondere geschiedenissen waar de namen naar verwijzen.