De Rode Kruis-uitgave Auschwitz Deel II: ‘Als overlevend zijn van het transport van 15 juli 1942 geregistreerd acht mannen waarvan zes behoorden tot de leeftijdsgroep van 18-35 jaar en twee tot die van 36-50 jaar.’

Af en toe sta ik in de Rapenburgerstraat en kijk om me heen.

Op de bevrijdingssite van NOS staat een verhaal over Lotty Veffer. Samen met haar familie is zij tijdens de oorlog in Kamp Vught terecht gekomen. Haar zusje Carla en hun ouders zijn met het zogenoemde Kindertransport vertrokken: zij zijn vermoord in vernietigingskamp Sobibór.

Historica Bianca Stigter heeft onlangs een vuistdik boek gepubliceerd: Atlas van een bezette stad. Straat voor straat beschrijft ze de vaak gruwelijke verhalen van de oorlog. Letterlijk straat voor straat. En zo is het een werkelijke atlas geworden, een landkaartenboek met een overzichtelijke verzameling van kaarten en/of afbeeldingen.

In 1944 was 13 september niet een vrijdag, maar een woensdag. Die dag vertrok het allerlaatste transport vanuit het doorgangskamp Westerbork in Drenthe. Dit transport, dat negen wagons telde, deed drie dagen om naar eindbestemming Bergen-Belsen te komen. De trein kende 279 gedeporteerden; daarvan van 75 kinderen tussen 0 en 18 jaar. Van deze 75 kinderen waren 50 kinderen wees.

Zondag is het 75 jaar geleden dat 245 Roma en Sinti vanuit Westerbork op transport werden gesteld naar Auschwitz/Birkenau. Daar wordt, behalve in Westerbork, ook in Sneek bij stilgestaan, tijdens de eerste nationale herdenking.

De stenen zijn steeds meer te zien, je struikelt er zomaar over. Stolpersteinen heten deze messing plaatjes, omdat je erover struikelt met je hoofd en je hart en je moet buigen om de tekst te kunnen lezen. Het is een project van de Duitse kunstenaar Gunter Demnig, die de gedenktekens in heel Europa plaatst op het trottoir voor de vroegere woonhuizen van de slachtoffers van het nationaalsocialisme.

Vandaag, op de dag van de Nationale Holocaust Herdenking, dat samenvalt met de Internationale Herdenkingsdag voor de Holocaust. Dat is bij geval zo. De nationale herdenking is namelijk altijd de laatste zondag van januari, de International Holocaust Remembrance Day is altijd 27 januari.

Mooie boeken hoeven niet boeken te zijn met een mooi verhaal. Het mogen ook mooi vormgegeven boeken zijn, of belangrijk naslagwerk. De 102.000 Namen is zo’n boek, daar heb ik het al eerder over gehad.

Deze zondag is de herdenking van de kindertransporten uit kamp Vught. 1269 kinderen tussen 0 en 16 jaar werden op 6 en 7 juni 1943 uit Konzentrationslager Herzogenbusch, zoals het Kamp officieel heette, gedeporteerd. Kamp Vught stond onder beheer van de SS, als enige van de Nederlandse kampen.