National Geographic gaat een serie maken over Miep Gies, de vrouw die Anne Frank en haar familie hielp onderduiken in Het Achterhuis. De serie zal te zien zijn op streamingplatform Disney+.

Amsterdam, 4 augustus 1944 ’s ochtends. Het was warm en stil in de stad. In het voorhuis van het pand Prinsengracht 263 wierpen golfjes licht, gereflecteerd zonlicht uit de gracht, grillige patronen op het plafond. Het enig hoorbare geluid klonk gedempt: het vage gerommel van de kruidenmolens beneden in het magazijn. Het kantoorpersoneel was zoals elke dag aan het werk: de 23-jarige typiste Bep Voskuijl zat over het kasboek gebogen, terwijl Miep Gies (35) en Johannes Kleiman (47) evenzeer verdiept waren in hun werk. Geen van hen lette op het vage gegrom van een auto die buiten stopte. Elke dag parkeerden allerlei voertuigen aan de gracht. Daar was niets vreemds aan. Ditmaal stopte de auto pal voor het magazijn.

Deze dagen vormen een goede gelegenheid om oorlogsfilms te vertonen. Anne Frank komt natuurlijk in verschillende varianten voorbij. Schindlers List is eveneens een klassieker. Der Untergang van Oliver Hirschbiegel komt ook met enige regelmaat voorbij.

Gisteren schreef ik iets over Otto Frank, de vader van Anne en Margot. Ik sloot af met de woorden: “Maar wat mij betreft is hij held van beroep. Om meer dan één reden.” Dat hij een held van beroep is, komt niet omdat hij de oorlog overleefde. Maakt zoiets jou tot een held? En al die mensen die de concentratiekampen niét overleefden, zijn die dan geen helden? Nee, het heldendom van Otto Frank heeft met andere zaken te maken.

Je hebt van die jaartallen en data, die staan als een huis. Bij wijze van spreken, natuurlijk. 1600: Slag bij Nieuwpoort, bijvoorbeeld. Of: op 1 april verloor Alva zijn bril. 21 maart begin van de lente, 21 juni begin van de zomer, 21 september begin van de herfst en 21 december begin van de winter. En dan heb je natuurlijk ook de verjaardagen, geboortedata en sterftedata van je geliefden en bekenden.

Het zou vandaag de 90e verjaardag zijn geweest van Margot Frank, ware het niet dat dit meisje op 19-jarige leeftijd om het leven kwam. Samen met haar drie jaar jongere zus Anne stierf zij in concentratiekamp Bergen-Belsen, nadat ze hier naar toe waren gestuurd vanuit vernietigingskamp Auschwitz. Een exacte sterfdatum weten we niet, we vermoeden dat de beide zusjes eind februari, begin maart 1945 door uitputting en ziekte om het leven zijn gekomen. Geen actieve moord door vergassing, wel door nalatigheid.

Vandaag is het zeventig jaar geleden dat Anne Frank en haar familie zijn verraden. Rond half elf ’s ochtends stond de SD’er Karl Josef Silberbauer voor de deur van Prinsengracht 263. Hij werd vergezelt door zeker drie Nederlanders, in burger.