Het leven van drie verzetshelden uit Nederlands-Indië wordt belicht. Jörgen Tjon spreekt nabestaanden en reist naar de plekken die een rol hebben gespeeld in het leven van deze vergeten verzetshelden.

“Dat wisten jullie niet hè? Dat er heel veel Indische en Indonesische mensen hier in het verzet zaten?” zegt oud-Doe Maar zanger Ernst Jansz in deze uitzending van Andere Tijden. In de oorlog helpt zijn vader Rudi Jansz Joodse onderduikers, verspreidt hij illegaal drukwerk en vormt een knokploeg genaamd De Indische Jongens. Hij heeft nooit erkenning voor zijn verzetswerk gekregen.

Het oorlogsverleden van zijn Indische vader Rudi loopt als een rode draad door het leven van zoon en muzikant Ernst Jansz (Doe Maar). Hij was een van vele verzetsmensen in Nederland die sterke banden had met Nederlands-Indië.

Vorige week sprak Geert Mak op de Nationale Indië-herdenking. Niet dat hij een Indo is of in Indië heeft gewoond of gewerkt. Toch heeft hij een band met onze voormalige kolonie.

Mijn ‘broer’ Stefan daagde me uit. Hij daagde me uit om dagelijks een foto te plaatsen van een elpee. Het moet een plaat zijn die indruk op me heeft gemaakt en die ik nog steeds luister. Verder zonder enige omschrijving. Leuke uitdaging, die ik graag wil aangrijpen. Maar dan wel onder mijn eigen voorwaarden, zo ben ik dan ook wel weer.

Het is vandaag precies 75 jaar geleden dat in Kamp Amersfoort 31 mannen uit het verzet werden doodgeschoten. Ter gelegenheid daarvan is er een speciale herdenkingsdienst gehouden, waarbij ook nabestaanden aanwezig zijn.

In het werk van Ernst Jansz neemt vader Rudi een prominente plaats in. Het boek De Overkant behandelt het leven van Rudi, hoe hij in Nederland studeerde. Hoe hij in het verzet terecht kwam. Hoe hij streed voor een vrij Indonesië. Hoe hij leed aan het concentratiekampsyndroom. En hoe hij teleurgesteld raakte in zijn enige zoon, die zijn vriendschap niet accepteerde.

Rikkert Zuiderveld schreef afgelopen zaterdag zijn sonnet ‘Vader‘ in het Nederlands Dagblad. Hij deed dat als ‘Dichter op het nieuws’, bij een foto van Jan de Muijnck. De fotograaf zei bij deze foto: “Die kleine man met de pet op de tweede rij is mijn vader.” Vader Bram was één van de 1400 gevangenen, die 11 oktober 1944 werden gedeporteerd uit Kamp Amersfoort.

Twee dagen na de Japanse capitulatie, proclameerden de nationalistische leiders Soekarno en Mohammed Hatta Indonesië onafhankelijk. Wat volgde, was een verwarrende periode. De Bersiap-tijd, een gewelddadige periode in de Indonesische geschiedenis die duurde van ongeveer oktober 1945 tot begin 1946. Daarna begonnen de politionele acties; met deze dekolonisatie-oorlog probeerde Nederland het gezag weer in handen te krijgen.

In 2000 kwam Doe Maar voor het eerst bijeen voor een reüniereeks: een nieuwe plaat en zestien concerten in concertzaal Ahoy in Rotterdam. Deze band vormde mijn eerste eigen muzikale ontdekking, als ik dat zo mag verwoorden. Zoals het gaat bij meerdere frontmannen bij één band (vergelijk het met The Beatles), had ik vanaf het begin een voorkeur voor toetsenist Ernst Jansz. In een split second beslis je wie jouw ‘favoriet’ is – en bij mij was dat dus de zanger van Indische komaf.